KUALA LUMPUR – Kita sering kali mendengar alunan rancak paluan kompang khususnya di majlis perkahwinan dan menyangka ia hanya mempunyai satu jenis rentak sahaja.
Namun, tidak ramai yang mengetahui kompang turut mempunyai jenis berbeza sehinggalah dua kumpulan kompang warisan iaitu Persatuan Kompang Kampung Parit Madirono, Johor dan Kumpulan Kompang Anak Selangor (KOMPAS) membuat persembahan memukau, di Publika, di sini malam semalam.
Persembahan kedua-dua kumpulan berkenaan sememangnya mencuri tumpuan para penonton yang hadir memandangkan setiap rentak yang diperdengarkan begitu berbeza sekali dengan apa yang sering didengari.
Ketua Persatuan Kompang Kampung Parit Madirono, Mahni Jais, 43, berkata jenis kompang yang diguna pakai kumpulan terbabit iaitu kompang ‘jidor’ berasal dari Indonesia dan mula berkembang di Malaysia sekitar tahun 1970-an.
Menurutnya, jidor yang bermaksud ibu segala pelengkap bunyi kompang itu mempunyai bunyi berbeza berbanding kompang Melayu dan hal ini berikutan saiz jidor yang lebih besar dibuat menggunakan kulit kambing jantan manakala kompang Melayu adalah sebaliknya.
“Kompang dan jidor menghasilkan bunyi yang amat berbeza namun apabila dimainkan bersama, bunyi yang sempurna akan terhasil.
“Selain itu, kompang jidor juga mempunyai 12 jenis pukulan berbeza berbanding empat pukulan bagi kompang Melayu dan kompang Jidor juga dimainkan sambil diiringi rawi (berzanji) oleh ahli kumpulan,” katanya kepada Bernama.
Antara pukulan yang terlibat ialah ‘merapat’, ‘menyelang’, ‘anak’ dan ‘menyalah’ yang mana menurut Mahni, jika digabungkan kesemua bunyi pukulan berkenaan akan menghasilkan satu irama yang cantik.
“Untuk menguasai kesemua pukulan asas ini, ia boleh mengambil masa sehingga dua tahun namun semuanya bergantung kepada tahap keupayaan seseorang itu sendiri dalam mempelajari seni warisan ini,” katanya.
Tambahnya, kumpulan berkenaan yang berasal dari Pontian, Johor itu sering menerima undangan persembahan di majlis keraian khususnya majlis perkahwinan dan majlis perpisahan malah turut pernah membuat persembahan di majlis melibatkan Sultan Johor.
Sementara itu, Ketua KOMPAS, Badron Omar, 66, berkata kumpulan yang berasal dari Sabak Bernam, Selangor itu adalah antara pewaris tradisi kompang ‘teruntung’ paling lama di negara ini yang wujud sejak 1930-an.
Beliau berkata perkataan teruntung membawa maksud bunyi atau irama utama dalam bahasa Jawa dan kompang berkenaan mempunyai enam jenis pukulan asas iaitu ‘kesalahan’, ‘banggen’, ‘babon’, ‘perapatan’, ‘kempling’ dan ‘beduk’.
“Seramai sembilan orang ahli utama diperlukan dalam menghasilkan bunyi yang baik dan bagi bunyi sampingan, ahli yang bermain boleh mencecah sehingga 20 orang dalam satu masa.
“Bagaimanapun, cabaran yang sering kami hadapi dalam mengekalkan warisan ini adalah untuk mengajak anak-anak muda zaman ini yang sudah tidak minat lagi untuk bermain kompang,” katanya.
Badron berkata demi mengekalkan tradisi kesenian berharga tersebut, pasukannya mengambil langkah membuka kelas belajar kompang teruntung di sekitar Sabak Bernam pada setiap minggu.
“Walaupun sambutan daripada anak muda agak sedikit namun kami tetap akan teruskannya (kelas) agar tradisi kompang teruntung tidak terhapus begitu sahaja dan kami tetap akan mempertahankannya sampai bila-bila,” katanya.
Persembahan daripada kedua-dua kumpulan kompang berkenaan pada malam tadi adalah bersempena Malam Kompang Pusaka anjuran Pusaka, sebuah badan bukan kerajaan yang memperjuangkan warisan seni tradisional tempatan. – BERNAMA